قلعه پوسکان یکی از کهن‌ترین و در عین حال سالم‌ترین قلعه‌های باستانی ایران است که به‌عنوان یک جاذبه ویژه گردشگری و همچنین یک بنای تاریخی با شاخص‌های برجسته در حوزۀ پژوهش‌های باستان‌شناسی قلمداد می‌شود، این قلعه در بخش جره و بالاده شهرستان کازرون و در ارتفاعات جنوبی زاگرس در استان فارس قرار دارد که بسیار مورد توجه علاقه‌مندان به تاریخ، دوستداران فرهنگ و گردشگران داخلی و خارجی است.
قلعه پوسکان یکی از کهن‌ترین و در عین حال مورد توجه ترین قلعه های کشور است که با گذشت مدت زمان بسیار اما از بنای سالمی برخوردار است.این قلعه در زمان احداث خود به عنوان محل اقامت یکی از حاکمان محلی بوده و احتمالاً در دوره‌های بعد، کاربری‌های دیگری داشته است.
بر اساس مطالعاتی که تا به امروز توسط برخی پژوهشگران خارجی از جمله لوئی وان دن برگ، باستان شناس بلژیکی و همچنین برخی از پژوهشگران داخلی بر روی این قلعه انجام شده، قدمت آن را می‌توان به اواخر دوران ساسانی و قرون اولیه اسلامی مربوط دانست.
خوشبختانه طی سال‌های اخیر یک مرحله مرمت و استحکام بخشی در این قلعه انجام شده است که این کار علاوه بر خواناسازی بخشی از جداره‌ها و فضاهای داخلی، تا حدودی جلوی روند تخریب قسمت‌های در معرض خطر ریزش را در این قلعه گرفته است. با این وجود همچنان نیاز به انجام مرمت‌ها و استحکام بخشی‌های بیشتری به ویژه در طبقۀ اول قلعۀ پوسکان وجود دارد. در اطراف قلعه پوسکان و به طور مشخص در ضلع شرقی و جنوب شرقی این قلعه، علاوه بر تأسیسات انتقال آب، بقایایی از ساختمان‌های دیگری را نیز شاهد هستیم که به احتمال زیاد قدمتی هم زمان با قلعه پوسکان داشته است.
در این زمینه نیز بایستی با تعریف فصل‌های کاوش و همچنین انجام مطالعات بیشتر، قدمت دقیق این آثار را مشخص نمود.موقعیت ویژه و خاص این قلعه باستانی که از یک طرف در نزدیکی روستای تاریخی پوسکان واقع شده و از طرف دیگر به دشت زیبای دادین با ویژگی‌های برجستۀ تاریخی و طبیعی منتهی شده و همچنین دسترسی که می‌تواند در یک محور گردشگری به شهر باستانی غندجان (سرمشهد) داشته باشد، باعث شده بتوان این قلعه را به عنوان یک نقطۀ هدف گردشگری در نظر گرفت، با این وجود خاکی بودن بخش قابل توجهی از جادۀ دسترسی به این قلعه، باعث شده گردشگران نتوانند دسترسی مناسبی به آن داشته باشند و به همین دلیل، هم گردشگران امکان مناسبی برای بازدید از آن را ندارند و هم مردم محلی از محل درآمدی که می‌توانند از حوزۀ گردشگری به دست بیاورند، محروم مانده‌اند.
وجود بناهایی مانند قلعۀ پوسکان و بیش از ۲۵۰ اثر شاخص باستانی دیگر شهرستان کازرون که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند، استقرار پایگاه پژوهشی کازرون شناسی و همچنین راه‌اندازی رشته‌های مرتبط در دانشگاه‌های این شهرستان را ضروری کرده است؛ چراکه با اتکاء به توانمندی‌های ساختاری و علمی چنین نهادهایی است که می‌توان به حفظ این گنجینه‌ها و شناسایی و معرفی هرچه اصولی‌تر آنها و در نتیجه رونق هر چه بیشتر مالی و فرهنگی منطقه امید داشت.
بنای زیبای قلعۀ پوسکان در دو طبقه و به صورت مربعی احداث شده است. در هر چهار گوشۀ این قلعه، برج‌های نگهبانی وجود دارد و در تمام سطح جدارۀ بیرونی آن، تیرکش‌هایی برای نگهبانی از قلعه احداث کرده بودند. پلان این قلعه مطابق با بسیاری دیگر از قلعه‌های مشابه در دوران ساسانیان است اما وجود برخی عناصر معماری و همچنین قدمت سنجی محیط پیرامونی، این احتمال را به وجود آورده که این قلعه در قرن اول اسلامی بنا شده باشد.
امیدواریم با عنایت و توجه مسئولین حوزه میراث فرهنگی و دیگر مسئولان شهرستان و استان مربوط به این‌حوزه، توجه خاصی به این بنای تاریخی شود و گام‌های مثبتی جهت مرمت و معرفی بیشتر و همچنین مرتفع نمودن مشکلاتی از قبیل تسهیل نمودن عبور و مرور در راه ارتباطی، جهت ایجاد و امکان بازدید برای گردشگران و در نهایت ایجاد اشتغال و منبع درامدزایی برداشته شود.
