چندی پیش جناب آقای دکتر روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی که خود از روحانیت مبارز و انقلابی بوده و حقوقدان و سیاستمدار با تجربه ای هم هستند و سال هاست که دارای مناصب و مسئولیت های سیاسی و امنیتی می باشند در نشست مشترک هیأت دولت و استانداران مطالب عجیب و دور از انتظاری در خصوص انتخابات و نظارت شورای نگهبان مطرح نمودند که موجی از واکنش ها را در محافل سیاسی و رسانه ای برانگیخته است که بخش عمده ی واکنش ها از سوی کسانی است که یقیناً دارای حسن ظنّ بوده و هرگز انتظارچنین تند روی درمقابل نهادی قانونی که مأموریت ذاتی آن پاسداری و صیانت از اسلامیت و جمهوریت نظام و آراء مردم در انتخابات است آن هم از شخصیتی روحانی، حقوقدان، مسئول و مدعی میانه روی، اعتدال و مدیر و مدبر بودن، نداشته اند.
گرچه خوانندگان عزیز و گرامی همه بصیر و اهل مطالعه و دقت نظر هستند ولی درعین حال بنا به وظیفه لازم دانسته چکیده ی سخنان رئیس جمهور محترم و وزیر محترم کشور، موادی از قوانین مربوط و اظهار نظر صاحب نظران در این مجال کوتاه جهت اظهار نظرهای منصفانه و تذکر برادرانه و انتقاد سازنده ذکر نماییم:
رئیس جمهور: اینجا جمهوری اسلامی ایران است و قانون اساسی در آن حاکم است…، و آنجایی که باید بگوید فردی برای شرکت در انتخابات صالح است یا نه هیأت های اجرایی هستند و ما هیأت اجرایی نداریم که یک جناح را تأیید صلاحیت کند و یک جناح را تأیید نکند. شورای محترم نگهبان ناظر است نه مجری، مجری انتخابات دولت است، دولت مسئول برگزاری انتخابات است و دستگاهی هم پیش بینی شده که نظارت کند تا خلاف قانون صورت نگیرد، شورای نگهبان چِشم است و چشم نمی تواند کار دست را بکند نظارت و اجرا نباید مخلوط شود باید به قانون اساسی کاملاً توجه کرد و عمل کنیم.
وزیر کشور: در بررسی صلاحیت ها اصل بر برائت است ملاک ما مراجع چهارگانه ( وزارت اطلاعات، دادستانی کل، ثبت احوال و ناجا) است سخنان انتخاباتی رئیس جمهوری دستورالعمل ماست. ندیدم که در قانون مراجعه به مردم و تحقیق، ملاک رد صلاحیت باشد.
وزیر کشور: در انتخابات عدم احراز صلاحیت نداریم. (۱)
رحمانی فضلی وزیر کشور در اینستاگرام خود نوشت : اگر کسانی بی جهت و بر خلاف حق رد صلاحیت شوند وزارت کشور از حقوق آنها حمایت خواهد کرد و شخص بنده پیگیر موضوع خواهم بود، وزارت کشور روی حق تمامی کسانی که گواهی سلامت از مراجع چهارگانه ذی صلاح دارند خواهد ایستاد. (۲)
رحمانی فضلی وزیر کشور: روحانی قرار است ۸ سال رئیس جمهور باشند.
وی در پاسخ به سوالی در باره ی آماده شدن گزارش تفریغ از عملکرد دو ساله ی وزارت کشور و اینکه تا کنون عمر دولت به نیمه نرسیده چقدر از اهداف و برنامه های این وزارتخانه عملیاتی شده است؟ گفت: البته عمر این دولت به نیمه نرسیده یک چهارم آن سپری شده! آقای روحانی قرار است ۸ سال رئیس جمهور باشند. (۳)
*اصل نود و نهم قانون اساسی:
شورای نگهبان نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مراجعه به آراء عمومی و همه پرسی را بر عهده دارد.
*اصل نودو هشتم قانون اساسی:
تفسیر قانون اساسی به عهده ی شورای نگهبان است که با تصویب سه چهارم آنان انجام می شود.
شورای نگهبان قانون اساسی در تفسیر مفهوم نظارت در اصل نود ونه قانون اساسی، نظریه ای به این شرح در یکم خرداد ۱۳۷۰ ( به دبیری مرحوم آیت ا… محمدی گیلانی) مطرح نموده است: نظارت مذکور در اصل نودو نه قانون اساسی استصوابی است و شامل تمام مراحل انتخابات از جمله تأیید یا رد صلاحیت کاندیده ها می شود با این تفسیر صریح و بدون ابهام شورای نگهبان تردیدی باقی نمی گذارد بنابراین از منظر شورای نگهبان، به عنوان تفسیر کننده قانون اساسی، نظارت مذبور استصوابی است، عام و مطلق است. این نوع نظارت را مجلس شورای اسلامی نیز در چهارم مرداد ماه ۱۳۷۴ تأیید کرد و به رسمیت شناخت: ” نظارت بر انتخابات مجلس بر عهده ی شورای نگهبان است این نوع وزارت استصوابی است، عام و در تمام مراحل در کلیه ی امور مربوطه به انتخابات جاری است. ”
بنابراین این نظارت استصوابی از این لحاظ به صورت قانون عادی درآمده است و همه می دانیم در صورتی که مصوبه ی مجلس اگر به تشخیص شورای نگهبان خلاف اسلام و قانون اساسی نباشد، قانون عادی و رسمی است.
اگر دولت به قانون مجلس یا تصویب شورای نگهبان در این خصوص اعتراض دارد باید اعتراض خود را از مجاری قانونی پیگیری کند نه اینکه از جایگاه رئیس جمهور رسانه ای شود. سیاسیون هم می توانند در این خصوص اظهار نظر کرده و انتقادات خود را طرح کند اما طرح چنین انتقاداتی از سوی رئیس جمهور آن هم در آستانه ی انتخابات موجب برداشت های دیگری می شود در صورتی که جناب آقای روحانی می توانست انتقادات خود به این مسئله را در دوران مبارزات انتخاباتی یا بعد از آنکه رئیس جمهور شد عنوان کند اما طرح آن در آستانه ی انتخابات بوی تلاش های انتخاباتی میدهد.
پس از اظهارات رئیس جمهور و وزیر کشور در باره ی شورای نگهبان عکس العمل ها و واکنش هایی به این جریان شکل گرفت از جمله رئیس قوه ی قضائیه در جلسه ی مسئولان عالی قضایی به این موضوع واکنش نشان داد و از سوی دیگر وزیر کشور در نشست خبری به سوء تفاهم هایی که درباره ی سخنانش بوجود آمده پاسخ گفت.رحمانی فضلی در جواب رئیس قوه ی قضاییه که گفته ی فضلی( اصل بر برائت است) این حرف را عوامانه دانسته، گفت حتما ایشان مصاحبه بنده را کامل نخوانده و برای ایشان نقل قول کرده اند منظور من عدم احراز صلاحیتی بود که مبتنی بر عدم تحقیق باشد … عدم احراز صلاحیتی که بخاطر عدم رسیدگی باشد واقعا درست نیست و باعث ضایع شدن حق می باشد.. شاید آیت اله آملی بر اساس نقل قول ها قضاوت کرده است چون من ایشان را میشناسم چقدر انسان باسوادی است. البته تفسیر این مسئله با آیت اله آملی لاریجانی است قطعاً ایشان در مسائل دینی صاحب نظر هستند و اگر توضیحی دهند که ما قانع شویم آن را می پذیریم وی درباره نظارت استصوابی گفت: این نظارت بر قانون وجود دارد و کسی هم نمی تواند آن را نصب کند و کسی هم معترض نیست.(۳)
مقیمی معاون سیاسی وزیر کشور و رئیس ستاد انتخابات کشور:
برداشت ها از اظهارات رئیس جمهور( درباره ی وظایف شورای نگهبان) اشتباه است. نظر ایشان این بود که یک شرایطی را فراهم کنیم که کسانی که در خودشان صلاحیت می بینند بیایند وارد عرصه ی انتخابات شوند، اسم بنویسند، اعلام آمادگی کنند
اگر طرف با انقلاب زاویه دارد ذره ای فساد مالی و اخلاقی دارد، باید حذف شود و قانون و دستورالعمل خاص این کار صورت می گیرد ما حرفمان این است بتوانیم راه را برای ورود افراد بیشتری که صلاحیت دارند و می توانند در مجلس موثر باشند فراهم کنیم، راه کسانی که وطن فروش یا ضد انقلاب هستند باید در انتخابات ببنیدم و کسی درباره ی این موضوع حرفی ندارد (این موضوع را هم طبق قانون شورای نگهبان باید انجام دهد شورای نگهبان هم که کارش را انجام می دهد…) (۴)
مقیمی رئیس ستاد انتخابات:
شورای نگهبان راه وطن فروشان را ببندد. (۵)
مقیمی در گفتگو با خبرگزاری مهر: شورای نگهبان مسئول نهایی تأیید صلاحیت هاست.
مقیمی رئیس ستاد انتخابات در گفتگو با خبرگزاری فارس راجع به تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی گفت: هیأت های اجرایی نظرشان را می دهند و در هیات های نظارت ایرادات آن بررسی می شود که اگر مشکلی وجود داشته باشد به هیات های نظارت استان ها فرستاده می شود و نهایتاً به شورای نگهبان صادر می شود و شورای نگهبان مسئول نهایی تایید صلاحیت هاست. (۶)
به گزارش شیرازه، سیده فاطمه موسوی و الهه قاسمی
نخستین واکنش شورای نگهبان به سخنان روحانی رئیس جمهوری:
نظر نهایی تایید یا رد صلاحیت ها با ماست. (۷)
آیت اله یزدی رئیس مجلس خبرگان رهبری، دبیر جامع مدرسین و عضو فقهای شورای نگهبان: راجع به مسئله انتخابات پیش رو اشاره کرد و اظهار داشت: ما با کسی تعارف نداریم و معتقدیم وزارت کشور مجری و شورای نگهبان ناظر است و نظارت آن استصوابی خواهد بود نه تماشایی. این نظارت از لحظه ی نام نویسی تا اعلام نتیجه انجام می شود. (۸)
بنابراین چه خوب است که دولتمردان با تدبیری که مدعی هستند سنجیده تر و منطبق با قانون سخن گویند تا قابل برداشت های سوء نباشند.
——————————————————————————————-
منابع:
۱- فرهیختگان، یکم شهریور ۱۳۹۴
۲- به گزارش ایلنا، ۹۴/۶/۸
۳- ایلنا، ۹۴/۶/۸
۴- روزنامه آرمان امروز، سه شنبه ۹۴/۶/۳
۵- رسالت ۹۴/۶/۳
۶- به گزارش شیرازه، سیده فاطمه موسوی و الهه قاسمی خبر گزاری فارس ۹۴/۶/۴
۷- سایت الف، ۹۴/۵/۳۰
۸- شیرازه، ۹۴/۶/۱۰
علی اسدزاده
