سيد بن طاووس با سند معتبر از امام صادق عليه السلام روايت كرده است كه درباره ي استخاره فرمودند: خدا را به بزرگي ياد مي كني و حمد و ثناي او مي گويي و بر پيامبر صلي الله عليه و آله درود مي فرستي سپس مي گويي: « الّلهُمَّ إنّي أسألُكَ بِأنَّكَ عالمُ الغَيبِ و الشَّهادَةِ الرَّحمانُ الرَّحيمُ و أنتَ عَلّامُ الغُيوبِ أستَخيرُ اللهَ بِرَحمَتِه»۱ سپس حضرت فرمود اگر كار سخت باشد كه در مورد آن مي ترسي صد بار مي خواني و اگر غير اين باشد سه بار .۲
يكي از مسلمات سبك زندگي اهل بيت عليهم السلام استخاره (طلب خير از خدا) در كارها بوده است. استخاره يكي از راههايي است كه خداوند انسان را بوسيله ي آن هدايت مي كند. امروزه بسیاری از شيعيان استخاره را غالبا به عنوان يك راه حل براي برون رفت از حالت سرگرداني در كارها مي شناسند كه دو نوع استخاره با قرآن و تسبيح دارد و حتما اين كار را بايد يك روحاني برايشان انجام دهد.
با مراجعه به روايات زيادي كه از اهل بيت عليهم السلام در مورد استخاره وارد شده است بدست مي آيد كه استخاره برتر، استخاره ي دعايي است يعني اين كه انسان از خداوند در هر كاري كه مي خواهد انجام دهد طلب خير كند و با كمك گرفتن از خدا و توكل به هدايت او كارهايش را انجام بدهد.
ويژگيهاي استخاره دعايي:
۱- مدرك و دليل اين نوع استخاره قطعي و غير قابل ترديد است
۲- عمل كردن به اين نوع استخاره خود عمل مستحبي است
۳- شكل هاي متنوع از كوتاه تا بلند دارد كه هر كس مي تواند به آن عمل كند
۴- نياز به مراجعه به ديگري براي استخاره گرفتن ندارد
۵- تكرار آن براي يك عمل نه تنها مشكل ندارد كه مطلوب است
۶- تمام افراد حتي اشخاص بي سواد مي توانند آن را انجام دهند
۷- حوزه كاربرد آن بسيار وسيع است و هر عمل مشروعي را شامل مي شود
پس با توجه به زيادي روايات استخاره دعايي و اعتبار بالاي اين روايات و … مي توان گفت كه استخاره دعايي يكي از رفتارهاي مسلم در سبك زندگي اهل بيت عليهم السلام بوده است كه مثل سوره هاي قرآن آن را به اصحابشان ياد مي داده اند و ترك عمل به آن را سرزنش كرده اند.
البته استخاره دعايي در روايات معتبر به شكل هاي مختلف وارد شده است ولي نكته اي كه مهم است آن است كه در استخاره با قرآن و تسبيح هميشه توصيه مي شود كه استخاره پس از تفكر و مشورت (در صورتي كه تحيّر و سرگرداني باقي ماند) انجام شود اما استخاره دعايي را مي توان حتي قبل از تفكر و مشورت انجام داد یعنی مانعی برای تفکر و مشورت نیست چون در استخاره دعايي طبق روايات مختلف پس از طلب خير، خداوند يا كار خير را به دل انسان الهام مي كند و يا اين كه اگر انسان تصميم به انجام كار مورد نظرش گرفت و آن كار براي او شرّ بود خداوند نمي گذارد آن را انجام دهد که این هدایت الهی می تواند قبل، بعد و حتی در زمان تفکر و مشورت شامل انسان بشود.
البته مقصود اين نوشته انكار استخاره با قرآن و تسبيح نيست مخصوصا كه سيره علماي بزرگ و تجربيات صادق آنان اين روش را نيز در حدّ اطمينان آوري تاييد مي كند ولي در مقايسه بين اين دو استخاره، بنا بر روايات موجود استخاره دعايي از اعتبار بالاتري نزد اهل بيت عليهم السلام برخوردار بوده است در حدي كه يكي از رفتارهاي معمول زندگي ايشان و شيعيانشان بوده است.
يكي از بهترين كتابهايي كه در مورد استخاره دعايي نوشته شده است كتاب «استخاره برتر يا استخاره ي دعايي» نوشته آيت الله سيد محمد علي مدرسي يزدي است که تقریبا همه مطالب این نوشته خلاصه ی ناقص برخی از قسمتهای این کتاب است.
چند روايت در مورد استخاره دعايي:
۱- سید بن طاووس با سند معتبر از امام باقر علیه السلام روایت کرده است که:
بنده ای صد بار از خدا طلب خیر نکرد مگر آنکه بهترین دو کار (انجام یا ترک) به سوی او افکنده شد. می گوید: اللهم عالمَ الغیبِ و الشَّهادةِ اِن کانَ امرُ کذا و کذا ۳ خیراً لِامرِ دُنیایَ و آخِرَتی و عاجِلِ اَمری و آجِلِه فَیَسِّرهُ لی وَ افتَح لی بابَه و رَضِّنی فیه بِقَضائِک ۴٫
۲- امام صادق علیه السلام فرمود:
بنده ای هفتاد بار به این استخاره از خدا طلب خیر نکرد مگر آنکه خدا خیر را بسوی او افکند. می گوید: یا اَبصَرَ الناظِرین و یا َاسمَعَ السامِعین و یا اَسرَعَ الحاسِبین و یا اَرحَمَ الرّاحِمین و یا اَحکَمَ الحاکمین صَلِّ علی محمدٍ و اهلِ بیته و خِر لی فی کذا و کذا (که بجای کذا و کذا حاجت خود را ذکر می کند).
۳- اسحاق بن عمار می گوید به امام صادق علیه السلام عرض کردم چه بسا می خواهم کاری را انجام دهم که دو جنبه دارد یک جنبه مرا به انجام کار می خواند و جنبه دیگر نهی میکند (یا یک گروه از افراد مرا به انجام دادن امر می کنند و گروه دیگر نهی می کنند) امام علیه السلام فرمودند۵ :
وقتی چنین [مردد] بودی دو رکعت نماز بخوان و صد و یک بار از خداوند طلب خیر کن سپس ببین هر کدام [از انجام دادن یا ترک کردن] درست تر بود انجام بده به درستی که خیر در همان است ان شاء الله و باید طلب خیرت همراه با طلب عافیت باشد۶ چون گاهی خیر انسان در قطع دستش و مرگ فرزندش و از بین رفتن مالش است
نویسنده : قدرت اله شفیعی
