به گزارش کازرون نگاه، رسول بلاغی استاد دانشگاه سلمان فارسی کازرون، در گفتگویی استراتژیهای برخورد با مقوله فقر شهری را بیان کرد.
عضو هیات علمی گروه شهرسازی دانشگاه سلمان فارسی کازرون، می گوید: طرح هایی مانند تامین مسکن اقشار كم درآمد و مسکن مهر به صورت تسکین دردی موقتی بر درمان فقر بوده است و در بلند مدت به دردی از دردهای قشر آسیب پذیر و فقیر جامعه تبدیل شده است .
متن این گفتگو در ادامه آمده است:
به عنوان اولین سوال، نگاه و تعریف شما از فقر چیست؟
فقر معنای خاص خود را دارد، فقر لحن خاص خود را به همراه دارد، پویایی خاص خود و در برابر زندگی موضع خاص خود را دارد كه در یك تعریف (فقدان ثروت) و ادرتعریف دیگر عدم دسترسی به امکانات عمومی در جامعه را شامل می شود .
دلیل اصلی توزیع نابرابر امکانات و ثروت و بروز پدیده فقر در جامعه بویژه جامعه شهری چیست؟
در اقتصاد ناسالم مسایل مختلفی در بروز فقر موثر می باشد از مسایل حقوقی (نبود سیستم نظارت قوی بر درآمدها) گرفته تا مسایل مدیریتی (نحوه ارایه خدمات به اقشار ضعیف جامعه)، اجتماعی (شکاف شدید طبقاتی)، اقتصادی (توزیع ناعادلانه ثروت و ترویج سیستم سرمایه داری) فرهنگی (نادیده گرفتن مسائل دینی و مذهبی از بین برنده فقر مانند پرداخت خمس و زكات و كمك به محرومین) همگی در بروز این پدیده تاثیرگذار می باشند .
به نظر شما برنامه راهبردی و ساختاری دولت برای كاهش فقر چه باید باشد؟
بنا به تجربه ای كه در طرحها و پروژه های مختلف در مقوله فقر داشته و دارم موضوع كاهش فقر در یك جامعه نیازمند یك برنامه ریزی ساختارمند همراه با بررسی تاثیر برنامه ریزی های كلان ملی بر مقوله فقر می باشد. متاسفانه نوع برنامه ریزی در كشور به نوعی كلان نگر بوده و دولتهای مختلف در ایران نگاه كمی به تعریف برنامه هایی برای كاهش سطح آسیبها در سطح جامعه داشته اند . اگر چه در این بین برخی از برنامه ها مانند تامین مسکن اقشار كم درآمد و مسکن مهر به صورت تسکین دردی موقتی بر درمان فقر بوده است اما در بلند مدت خود به دردی از دردهای قشر آسیب پذیر و فقیر جامعه تبدیل شده است .
نکته دیگری كه به شکست برنامه های كاهش فقر منجر شده است تاثیرات سیاستهای اجرایی این برنامه ها بر زندگی طبقه آسیب پذیر جامعه است. بی توجهی به سیاستهای و برنامه ریزی های انجام شده در طرحهای آمایش سرزمین و بی توجهی به ظرفیت مناطق و استانها و شهرستانها و شهرها از دیگر دلایل گسترش این پدیده نابهنجار اجتماعی می باشد به نحوی كه امروزه آمار موجود اشاره به 12 میلیون نفر فقیر در جامعه دارد .
نگاه شما و دیدگاه شما در برنامه ریزی برای كاهش فقر در جامعه چیست؟
به نظر بنده باید گامهای مختلف جهت كاهش این پدیده شوم اجتماعی به ترتیب و بایستی بر اساس یك فرآیند منظم و پیشگیرانه تا پاک كننده صورت مساله و حذف این قشر از برنامه ریزی های اجتماعی بر اساس فرمان مقام معظم رهبری در ارتباط با فساد می باشد .
این فرآیندی باید مراحل زیر باشد :
الف: تعریف مساله بر اساس نوع فقر حاكم در جامعه، فقر ممکن است درآمدی باشد و از توزیع نامناسب درآمد و اشتغال نشآت گرفته باشد یا فقر به نوعی نابرابری در بهره مندی از خدمات و امکانات اجتماعی تعریف شود نمونه فقری كه در روستاهای محروم و نابرخوردار از امکانات اجتماعی وجود دارد .
ب: شناسایی محدودیتها، امکانات و قابلیتها و فرصتهای جامعه، تاكنون اكثر برنامه های صورت گرفته برای كاهش فقر در حد كمکهای دولتی و نه بر مبنای توانمندسازی اقشار فقیر صورت گرفته است. البته اقداماتی از سوی برخی نهادهای خدمات رسان مانند كمیته امداد و نهادهای خیریه در جهت ایجاد زمینه های اشتغال صورت گرفته است كه لازم بوده اما كافی نمی باشد. آنچه اینجا اهمیت دارد شناسایی محدودیتهای و امکانات یك جامعه شهری و روستایی جهت برخورد با تهدیدها و محدودیتهاست. در یك محله فقیرنشین جمعیت جوان یك قابلیت است اما بیکاری همین جمعیت جوان یك تهدید برای جامعه كه بایستی این محدودیت و تهدید به فرصتی برای بهبود تبدیل گردد .
ج: شناسایی و جداسازی مشکلات از درون محدودیتها و تهدیدات و توجه به قابلیتها و فرصتها در جهت بهبود فقر می باشد .
د: تدوین اهداف كلان و خرد بر مبنای مسایل و مشکلات پیش روی جامعه در مقوله فقر و تبدیل اهداف و چشم انداز بلند مدت به اهدافی اجرایی و خرد. به عنوان نمونه در سند چشم انداز ضرورت كاهش فقر بدون تدوین اهداف اجرایی غیر ممکن خواهد بود. در این بخش لازم است همزمان به بسترسازی جامعه بر اساس مشاركت عمومی و دولتی اقدام نمود. شناسایی منابع داخلی و امکانات جامعه بویژه نیروی انسانی فعال از مهمترین اقدامات در این بخش می باشد .
ه: تدوین راهبردهای كوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت بر مبنای قابلیتها و فرصتهایی كه از تبدیل تهدیدها و محدودیها به فرصت و قابلیت بدست می آید .
ی: سیاست گذاری بر مبنای راهبردها و تعریف برنامه های مختلف جهت دستیابی به یك پروژه مثبت و قابل دستیابی جهت كاهش فقر در جامعه شهری و روستایی
