آن زمان که مردم فراشبند در استقبال از محمود احمدی نژاد شعار می دادند: «احمدی دلاور ـ پتروشیمی بیاور»؛ هیچ فکر نمی کردند بعد از ۸ سال از کارخانه پتروشیمی تنها یک تابلو نصیب آنها می شود! علاوه بر فراشبند، دولت احمدی نژاد در آن سال ها، به شهرستان های کازرون، نودان، جهرم، فسا، ممسنی، فراشبند، فیروزآباد، داراب، لارستان و آباده هم وعده احداث پتروشیمی داد.
در شرق فارس قرار بود پتروشیمی فیروزآباد پس از دریافت اتان از پالایشگاه پارسیان، اتان را به اتیلن تبدیل کرده و به پتروشیمی های جهرم، فسا، داراب و استهبان منتقل کند و در این ۴ پتروشیمی اتیلن به پلی اتیلن تبدیل شود و در ادامه محصول تولید شده به عنوان خوراک دیگر صنایع، مورد استفاده قرار گیرد.
نیت و غرض این تعداد احداث پتروشیمی در استان فارس، اشتغال زایی و ایجاد ارزش افزوده بود و در صورت اجرایی شدن، این استان همانطور که میزبان اولین کارخانه پتروشیمی بود، به قطب پتروشیمی کشور تبدیل می شد و با توجه به ارزش افزوده ای که صنایعی مثل پتروشمی دارد می توانست موتور محرکه اقتصاد استان باشد.
چندین سال از به زمین خوردن کلنگ احداث این پتروشیمی ها می گذرد و طی این سال ها ۱۰ پتروشمی توانست جواز تاسیس بگیرد، اما به دلایل متعددی پیشرفت فیزیکی مناسبی در زمینه احداث و راه اندازی این واحدهای پتروشمی دیده نمی شود.
پتروشیمی فراشبند تنها زمین آن مشخص شده و به گفته فرماندار این شهر، احتمالا از پتروشیمی برای مردم، آبی گرم نخواهد شد. علی فرهادی فرماندار سابق فراشبند گفت: طبق پیگیری های انجام شده مشخص شد دلیل انجام نشدن این طرح مشکلات فنی بوده و شرایط انجام پروژه نیست.
به گفته مدیر طرح های شرکت ملی پتروشیمی، پتروشیمی فیروزآباد که قرار است اتان تولید کند به نوعی در حال فعال شدن است اما بخش پایین دستی آن در چهار شهر جهرم، فسا، داراب و استهبان هنوز هیچ فعالیتی نکرده‌اند و پتروشیمی استهبان حتی مجوز احداث هم ندارد.
آیا احداث ۱۱ پتروشیمی در فارس توجیه اقتصادی دارد؟
کارشناسان از همان ابتدا با ساخت پتروشیمی، آن هم به این تعداد مخالف بودند. چرا که معتقد بودند، این تصمیم متکی به کار کارشناسی و منطقی مبتنی بر توانمندی ها و نیازهای استان نیست و صرفا اقدامی است بدون مطالعه علمی.
سیداحمدرضا دستغیب نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با شیرازه، ساخت پتروشیمی بدون خوارک و آب را عجیب دانست و گفت: «در کتاب‌های درسی می‌خواندیم که کشورهای توسعه یافته صنایع مادر را به ما نمی‌دهند اما بعد دیدیم همه صنایع مادر را به ما داده اند و می‌گویند ما به خودکفایی رسیدیم درحالی که ما به خودکفایی نرسیده‌ایم و آنها پتروشیمی و فولاد که آلودگی محیط زیستی زیادی دارند را به ما داده‌اند.
وی با بیان اینکه افکار عمومی به غلط به این سمت رفته است که در گذشته فارس استان کشاورزی بوده است و اکنون باید صنعتی شود، گفت: ما در فهم ایجاد اشتغال با سایر مسئولین استان تفاوت نظر داریم؛ چه اصراری وجود دارد که حتما صنعتی شویم؛ من معتقدم باید در کنار صنعت روی حوزه‌های خدماتی، گردشگری و زیارت نیز سرمایه‌گذاری کنیم.
رئیس کمیته فرهنگ و گردشگری مجلس خاطرنشان کرد: در دولت گذشته رایزنی کردیم که اجلاس سران کشورهای عدم تعهد در شیراز برگزار شود و با توجه به ظرفیت، امنیت و امکانات شیراز، این شهر مرکز همایش‌های بین‌المللی شود که دولت احمدی‌نژاد نیز پس از بررسی و مطالعه با آن موافقت و ۵۰۰ میلیارد تومان برای این منظور اختصاص دادند اما برخی از مسئولین استان نامه نوشتند مبنی بر اینکه هزینه‌ای که می‌خواهد صرف ساخت تالار شود را برای ساخت پتروشیمی اختصاص دهید و نتیجه این شد که پول را ندادند و پتروشیمی‌ها هم که هنوز روی زمین مانده است».
به گزارش شیرازه، ظاهرا وزارت نفت هم با احداث پتروشیمی ها در فارس مخالف است. این وزارتخانه با پروژه پتروشیمی های فارس به سبب عدم توجیه اقتصادی آن، نبود آب و فاصله زیاد این پروژه ها تا دریا مخالف است.
واقعا جای سوال دارد در شهرهایی که آب برای خوردن به سختی پیدا می شود، چگونه مجوز ساخت پتروشیمی داده شده که جز صنایع آب بر محسوب می شود. با چه استدلالی می توان کشاورزان را به دلیل کشت محصولات آب بری همچون، برنج، از کار بیکار کرد ولی بر احداث پتروشیمی تاکید کرد؟ چه اصراری وجود دارد که اندک آب باقی مانده در سدهای تنگاب، رودبال و سد سلمان و… قربانی پتروشیمی ها شود؟ برخی از مسئولین و نمایندگان مجلس می گویند، با انتقال آب خلیج فارس به استان، مشکل آب پتروشیمی ها حل می شود، اما برای پتروشیمی ها خرید آب، لیتری ۵۰۰ تومان، به صرفه است؟
شاهدایی مدیر طرح‌های شرکت ملی پتروشیمی دراین باره می گوید: یک واحد تنهای پتروشیمی نه اشتغالزایی و نه درآمدزایی لازم را برای استان خواهد داشت اما اگر درآمد همان پتروشیمی به احداث صنایع پایین‌دستی در استان اختصاص یابد هم درآمد بیشتر و هم اشتغالزایی بیشتری خواهد داشت و هم از منابع کمیاب آب استفاده نخواهد کرد و آلودگی کمتری هم تولید خواهد کرد.
وی تاکید کرد: توصیه ما به مقامات استانی و نماینده‌های همه طرح‌های تعریف شده در داخل کشور که با مشکل کمبود آب مواجه هستند آن است که اصرار نداشته باشند حتماً در آن شهر پتروشیمی احداث شود.
به هر حال سرنوشت پتروشیمی های استان فارس در هاله ای از ابهام قرار دارد و معلوم نیست، با وجود هزینه هایی که صرف تملک زمین ها شده و سهامی که در بعضی شهرستان ها به مردم فروخته شده، باید منتظر بایگانی شدن پرونده ساخت پتروشیمی ها باشیم یا به هر نحوی دود سفید ۱۱ پتروشیمی بر فراز آسمان شهرهای فارس بلند خواهد شد.
