سیل مهاجرت از روستا به شهرها و سکونت تعدادی زیادی از افراد خانوارها در زاغه ها و حاشیه شهرها به خصوص در کشورهای جهان سوم نشان دهنده ابعاد وسیع نیاز به مسکن و همچنین برنامه ریزی برای آن است.
مسکن به عنوان یکی از اساسی ترین نیازهای اصلی انسان و همچنین یکی از معیارهای توسعه یافتگی محسوب می شود . درحال حاضر مساله ای که راجع به مسکن در سطح جهانی از آن صحبت می شود مساله کمبود واحدهای مسکونی است و در عین حال آنچه که به کیفیت واحدهای مسکونی باز می گردد نیز تقریبا” در بسیاری از نقاط دنیا رعایت نمی شود. از طرف دیگر روند رو به رشد شهر نشینی در کشور جهان سوم و بحران مسکن در شهرها باعث گسترش زاغه ها و مناطق حاشیه نشین دراکثر شهرها شده است. بنابراین لزوم توجه به مسکن و برنامه ریزی آن در غالب برنامه ریزی های ملی منطقه ای و شهری پیش از پیش احساس می شود تا بلکه برنامه ریزان بتوانند با استفاده از دانش و تکنیکهای برنامه ریزی درراستای حل مشکلات مسکن درشهروندان خود توفیق حاصل نمایند.
یکی از پیامدهای انقلاب صنعتی رشد فزاینده شهرنشینی است و دسترسی هر فرد به مسکن حداقل ، ازجمله نشانه های عدالت اجتماعی و یکی از شاخصه های توسعه و رفاه محسوب می شود. رشد جمعیت در این شهر از ۳۰۶۴۱ نفر درسال ۱۳۳۵ به ۸۷۳۲۶نفر درسال ۱۳۸۵ افزایش یافته است.
توسعه شهر کازرون:
هدف اساسی برنامه ریزی های مسکن وسیاستهای مربوط به آن تامین فضای مناسب برای سکونت مردم جامعه با توجه به محددیتهای منابع وامکانات است. در برنامه ریزی های مسکن سر پناه مناسب یکی از ضروری ترین نیاز بشر است و جهت افزایش ظرفیت جمعیت پذیری شهر در اقدام صورت می گیرد : توسعه اراضی غیردایر داخل محدوده شهر؛بازسازی ونوسازی تدریجی بخشهای فرسوده شهر.
ضرورت توسعه درون شهری :
الف ) ضرورت های مربوط به کاربری زمین
ب ) ضرورت حفظ اراضی اطراف شهرها
ج ) بهره وری از اراضی متروک غیرقابل شهری
د ) تشویق رشد شهری وبرنامه ریزی شده در راستای جلوگیری از پراکنش شهری وحفاظت از اراضی کشاورزی
هدف اساسی برنامه ریزی مسکن تامین نیازهای فضائی فعالیتهای انسانی به منظور وضعیت مطلوب تر سکونت با توجه به محدودیتهای منابع و امکانات است.
اراضی بایر موجود در محدوده داخلی شهرکازرون:
شهر کازرون مانند اکثر شهرهای کشور همانند دفتر مشقی است که در یک صفحه آن چند خطی نوشته شده و سپس به صفحه بعد رفته است، بنابراین در اکثر صفحات آن جاهای خالی زیادی دیده می شود. وجود این اراضی خالی در داخل محدوده شهر، مشکلات فراوانی را به جهات گوناگون موجب می گردد:
الف) به لحاظ بهداشتی
ب) به لحاظ سیمای شهری
ج) به لحاظ امنیت اجتماعی
د) از لحاظ اقتصادی
توان زمینهای بایر داخل شهر کازرون:
زمینهای بایر موجود در داخل شهر کازرون دارای توان بالقوه جهت برآورده کردن نیازهای مسکونی و خدماتی ساکنان این شهر می باشند. اما به دلایل متعددی این توان بالقوه به فعلیت در نیامده است که باید با توسل به راهکارهایی زمینه استفاده از آنها را فراهم آورد.طبق قوانین اسلام مالکیت زمین در صورتی به رسمیت شناخته می شود که از زمین بهره برداری شود،در غیر این صورت زمین قابل تملک نیست و جزو انفال است و به مالکیت عمومی در می آید.
این نکته می تواند مبنایی برای تصمیم گیری در مورد زمینهای غیر دایر داخل شهر باشد.همچنین با توجه به ماده۱۲قانون مالیتهای مستقیم باید به اراضی بایر واقع در محدوده داخل شهرها مالیات بیشتری تعلق بگیرد که همین امر میتواند مالکان را مجبور به بهره برداری از این زمینها کند.از مجموع اراضی موجود در محدوده شهر کازرون ۳۴/۲۰۵ هکتار زمینهای بایر تعلق دارد.بدیهی است که با توجه به ضوابط موجود،فقط اراضی بایر و بایر محصور را می توان به ساخت و ساز اختصاص داد.اما باید توجه داشت که استفاده از توانهای اراضی مذکور جهت داشتن شهری پایدار ضروری می باشد.
عدم استفاده از اراضی بایر درون شهر باعث توسعه پراکنده می شود واین توسعه پراکنده شهر ضمن اینکه از شکل گیری تراکم های پیشنهادی طرح جامع جلوگیری می نماید و از انجام بافت شهری می کاهد، عملاً زمین و باغات باقی مانده در دورون فضاهای ساخته شده را از حالت تولید خارج نموده در معرض بورس بازی قرار می دهد.
بافت فرسوده شهر کازرون:
بافت فرسوده شهر کازرون مساحتی در حدود۲۱۰ هکتار دارد که با توجه به مساحت ۲۰۰۰ هکتاری کل شهر، این بافت ۵۴/۱۰ درصد از کل شهر را شامل می شود. به دلیل قرارگیری زمین های زراعی، باغات و اراضی خالی درشت دانه در اراضی حاشیه ای شهر، می توان بافت مرکزی شهر را بخش اصلی سکونتی و فعالیتی شهر دانست.
از کل جمعیت شهر یعنی۸۷۳۲۶نفر، سهمی معادل۷/۲۵ درصد آن در محدوده بافت فرسوده شهر سکونت دارند. لذا انتظار می رود بخش عمده بافت فرسوده دربرگیرنده اراضی سکونت باشد.
بافت های فرسوده عمدتاً به دلیل دربر گرفتن هسته اولیه و تاریخی شهر، از شدت تراکم فعالیتی و سکونتی بالائی برخوردارند. از طریقی کاربرهای خدماتی- فراغتی در این منطقه به دلیل قیمت بالای زمین، کمبود اراضی خالی و قابل استفاده، سطح کمی را به خود اختصاص داده اند.
محدوده بافت فرسوده شهر کازرون با مساحت تقریبی۲۱۰ هکتار، ۵/۹ درصد از کل مساحت شهر را تشکیل می دهد. این در حالی است که این محدوده با جمعیتی بالغ بر۲۱۷۵۸ نفر، حدود ۷/۲۵ درصد از جمعیت شهر کازرون را به خود اختصاص داده است.
جمعیت بافت فرسوده در سال۱۳۷۵، معادل۱۸۳۳۵ نفربوده است که این میزان در سال۱۳۸۵ به ۲۱۷۵۸ نفر افزایش یافته است. بنابراین ملاحظه می شود که در طول یک دهه اخیر۳۴۲۳ نفر در قالب۶۱۵ خانوار به جمعیت محدود افزوده شده است که نشان دهنده افزایش۷/۱ درصدی سالانه در میزان خالص جمعیتی در طی مدت یاد شده بوده است.
در این میان تعداد خانوار ساکن در محدوده بافت فرسوده از ۴۹۷۲ خانوار در سال۱۳۷۵ به۵۵۸۷ خانوار در سال۸۵ رسیده است که حاکی از ۱۷/۱ درصد رشد سالانه است. بدین ترتیب ملاحظه می شود بعد خانوار برخلاف روند عمومی شهر با افزایش روبرو بوده است و از ۷/۳ نفر در هر خانوار به۹/۳ نفر رسیده است. روند معکوس یاد شده از یک سو می تواند بیانگر خروج خانوارهای قدیمی و اصیل از محدوده و ورود خانوارهای جدید با منشا روستائی و یا گروههای کم درآمد شهری که عمدتاً دارای تعداد افراد بیشتر در واحد خانوار هستند، باشد.
محدوده طرح تفضیلی شهر کازرون با داشتن مقدار قابل توجهی از اراضی بایر و همچنین مساکن مخروبه پراکنده در سراسر آن دارای توان بالقوه ای جهت برآورد ساختن نیازهای حال و آینده مسکن می باشد
