آشنایی با چهارطاقی های ایران – چارتاقی کازرون
به گزارش کازرون نگاه، یکی از نقشه های مشترکی که آثاری به جا مانده از آن را در سراسر ایران می توانید مشاهده کنیم، بناهای چهاطاقی یا چهارتاقی است که با توجه به قاعده ی مربعی که دارد به آن چهار پایه با چهار تاق تشکیل شده است و گنبدی به واسطه چهار فیلپوش بر روی آن ساخته شده است. با توجه به پراکندگی جغرافیایی که در بین چهارتاقی ها در ایران وجود دارد برخی از آن ها در نیمه غربی ایران، استان های میانی و جنوب غربی، و به ویژه در جنوب استان فارس قرار گرفته اند؛ از همین رو ما هم در این مطلب از مجله ی گردشگری الی گشت قصد داریم تا درباره“چهارطاقی های ایران” صحبت کنیم و اطلاعات جامعی را درباره این بناهای تاریخی در کشور خدمتتان ارائه دهیم.
همانطور که در بالا گفتیم چهارتاقی به بناهایی گفته می شود که دارای قاعده ی مربع هستند و از چهار پایه با چهار تاق تشکیل شده اند. چارتاقی تعریفی اختصاصی و عمومی دارد، در تعریف اختصاصی، چارتاقی های منفردی با عمر تقریبی دو هزار تا ۱۵۰۰ سال را گویند که در نواحی گوناگون ایران دیده می‌شوند و با همین نام شناخته می‌گردند. این چارتاقی ها، بناهای بزرگ و مستقلی هستند که عناصر معماری دیگری در آنها بکار نرفته و حتی بدون دیوار محاطی و در یا پنجره هستند. نوع دیگری از چهارتاقی ها در ایران وجود دارد که به دلیل شباهت فراوانی که با چارتاقی های منفرد دارا هستند با تعریف این چهارتاقی ها اشتباه گرفته می شوند. این بناها با اینکه در ظاهر شبیه چارتاقی ها هستند، اما تفاوت‌های بسیار اساسی و مهمی با یکدیگر دارا می باشند. این شبه چارتاقی ها، بناهایی کوچک با ساختی ساده هستند که معمولاً در سده های اخیر ساخته شده اند. شبه‌چارتاقی‌ها به منظور پوشش قبر، سایبان، خانه باغی، بقعه، و کارکردهای روزمرهٔ دیگری شبیه آن برپای شده‌اند. همچنین در شهرهای اردستان و زواره و برخی شهرهای جنوب کویر، بادگیرهایی چارتاقی مانند بر بام سرسرای خانه ها می سازند که آنها را نیز چارتاق می نامند.
کاربری سازه های چهارطاقی عموما در بسیاری از بناهای باستانی اعم از کاخ ها، مسجدها، امامزاده ها و نیایشگاه ها، کلیساها و بسیاری از بناهای دیگر دیده می شود که صحن اصلی و اتاق میانی این بناها با معماری چارتاق طراحی و ساخته شده است.
یکی از آتشکده های استان فارس که در شهرستان کازرون قرار دارد، آتشکده کازرون است. این بنا، از جمله بناهای بسیار به یادگار مانده از دوران سلسله ساسانیان در کشور است که در سال ۱۳۱۸، با شماره ۳۳۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. طبق نظر آندره گدار فرانسوی که سال ها در ایران به مطالعه بناهای تاریخی کشور مشغول بود، شباهت زیادی بین این بنا و کاخ ساسانی سروستان فارس وجود دارد.
کازرون بسیار زیباست