کازرون نگاه:نقش حوزه های علمیه در دین مداری حوزه تمدنی کازرون ، لزومِ باز تعریف ارتباطات مردم با روحانیت/امان‌الله دهقانفرد؛ کارشناس ارشد سیاسی و دیپلمات پیشین ایران
بخش دوم :
منطقه ی سرزمینی کازرون طی قرون متمادی در موارد مختلف سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی ، ولایت مداری ، انقلابی و دفاع از ارزش های ملی و دینی ، دارای « پیش گامی » های قابل توجهی بوده که در همین زمینه البته برخورداری از مراکز تربیتیِ طلابِ علوم اسلامی در دو سطح « خواهران » و « برادران » آن هم از سنین نوجوانی و بهره برداری از این مجموعه ی فرهیخته در سطح منطقه ای ، استانی و کشوری ، علاوه بر رفع بخشی از نیازهای معنوی ساکنین شهرستان ، همچنین در تامین احتیاجات فکری ، دنیوی و اُخرویِ سایر هم استانی ها و هم وطنانمان ، در پهنه ی کشوری نیز تاثیر قابل توجهی به دنبال داشته است . با توجه به موارد مندرج در بخش اول از این یادداشت ، مطالب زیر مورد اشاره قرار می گیرند .
۱- آموختن و آموزاندن علوم دینی و مهاجرت طالبان دین مبین اسلام از منطقه ی تمدنی کازرون ، دارای تاریخ چه ای ۱۴۰۰ ساله بوده به گونه ای که با قاطعیت می توان ادعا نمود اولین طلبه ی علوم دینی که از سرزمین ایران بزرگ به منزل گاهِ وحی مهاجرت و مستقیما در کنار پیامبر اکرم ص و ، بدون هر گونه واسطه ای ، موفق به طی دوره های مختلف علوم انسانی و وحیانی گردید همانا جناب روزبه کازرونی ، یا همان سلمان فارسی ، بوده که نه تنها موفق به کسب اعتماد شخص پیامبر (ص) و امیرالمومنین علی (ع) گردید بلکه افتخارِ قرار گرفتن در ردیف صحابه بزرگ و اولین و آخرین عضو غیر عرب در خانواده اهل البیت (ع )را نیز از آنِ خود نمود و همین امر تا اندازه ای موجب گرایش بیش تر ساکنان ایران زمین ، به ویژه کازرونی ها ، به سمتِ فراگیری علوم دینی طی قرن های متمادی گردیده است .
۲- اگر چه علی رغم بررسی های صورت گرفته متاسفانه اما تاریخ چه ی مدون و مکتوبی از نحوه ی تدریس و شاگرد پروری حوزه های دینی و چگونگی تدریس علوم اسلامی در منطقه ی سرزمینی کازرون به دست نیامد لکن پراکنده گی مقابر بزرگان علم ، ادب ، شعر ، عرفان ، فلسفه و دیگر علوم در نقاط مختلف شهرستان و از طرفی انتساب خانوادگیِ عده ای از دانشمندان و شاعران معروف هم چون سعدی و حافظ و.. به کازرون و نهایتا ذکر نام تعدادی از دانشمندان این منطقه در کتب تاریخ نگاران داخلی و خارجی و.. موجب گردیده پیشینه ی حوزه های دینی و تاثیر آن بر دین مداری مردم این نواحی ، بیش از پیش مورد تایید و تاکید قرار گیرد .
۳- پیوستگی و همراهی متقابل کازرونی ها و جامعه ی روحانیان دینی و مذهبی طی قرن های متمادی امری ریشه دار بوده و اختصاصی به دوران پیروزی شکوه مند انقلاب اسلامی نداشته گر چه استقرار نظام ولایی و دینی در راس حاکمیت ملی ایرانیان بزرگ ، قطعا نقش به سزایی در تقویت این پیوندها بر جای گذاشته است و بر همین اساس خدمات متقابل «حوزه های دینی » و «مجامع مردمی» از طرفی موجب بسط فرهنگ ولایت مداری در نگاه و عمل مردم و از سویی باعث گرایش عده ی بیش تری از جوانان اصیل از خانواده های ساکن در این ناحیه ی سرزمینی به سمت فراگیری علوم اسلامی گردیده است .
۴- هم نوایی روحانیت با مردم و‌حضور مستقیم آنان در غم ها و شادی ها و مشارکتشان در حل مشکلات فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی و زندگی در کنار طبقات متوسط به پایین جامعه ، یکی از علل اصلی نفوذ آنان در دل های مومنین و حتی بعضا افراد بی تفاوت نسبت به عالمان دینی بوده و طبیعی است علی رغم تلاش های مخربی که توسط عده ای از دشمنان و البته اقدامات تعدادِ محدودی از روحانی نمایان جهت ایجاد خدشه در این روابط تاریخی صورت گرفته، اما همچنان این اعتماد متقابل به عنوان گنجینه ای ارزشمند ، منطقه ی تمدنی کازرون را « ولایت مدار » و « دین دار » نگه داشته است .
۵- پیش رفت و توسعه علوم طبیعی و انسانی و از طرفی گسترش دنیای « نرم افزاری » جدید در کنار مجموعه ی سخت افزارهای تبلیغی قدیم ، مانند منابر وعظ و.. ، موجب افزایش انتظارات روز افزونی نسبت به محصلین علوم دینی و طلاب حوزه های علمیه گردیده و بر همین اساس پرسش های نسل جدید نیز همگام با این حرکت شتابان ، رنگ و بوی تازه ای به خود گرفته و بالاجبار باعث گرایش دروس حوزه به سوی نیازمندی های پیش آمده شده و البته نیازمند نگاه عمیق تر مدیران این گونه مدارس در تربیت نسل جدیدی از عالمان پاسخ گو خواهد بود .
۶- واقعیت آن است که «غیر وابسته » بودن حوزه های علمیه به « دولت‌های » مستقر در کشور ، ضمن آن که موجب « استقلال » طلاب و عالمان دینی از اقدامات مدیران جامعه گردیده اما مشکلات متعددی نیز برای آنان در زمینه ی تامین امور معیشتی ، مسکن ، ازدواج و تحصیل فرزندان و.. را نیز به وجود آورده است . البته این « نا وابستگی » به دولت ها ، منافاتی با وابستگی آنان به « حاکمیت » اسلامی نداشته و بر همین اساس است که « ولایت مداری » به عنوان حلقه اتصال مردم و علما ، موجب قِوام بیش از پیش نظام اسلامی و تقویت پایه های حکومت اسلامی در داخل و خارج از کشور گردیده است .
۷- علی رغم عدمِ حضور اکثریت طلاب و عالمان دینی منطقه ی کازرون و کشور در ترکیب رسمی دولت های منتخب ، در عین حال به دلیل اِعمال قوانین اسلامی و اشراف مراجع و ولایت فقیه بر اقدامات ، ادارات و امور اجرایی ، نقش طلاب و دانش آموخته گان حوزه ها در تحکیم پایه های حکومتی غیرقابل انکار بوده و بدیهی است هم مدیران ارشد مدارس علمیه و هم اساتید و طالبان علمی ، بایستی مسئولیت خود در این امور را پذیرفته و همگام با آن ، اقدامات مورد نظر را صورت دهند .
۸- همان گونه که در بندهای قبلی از یادداشت هم اشاره شد ، سه مدرسه ی ویژه ی تربیت طلاب در شهرستان ، علاوه بر تربیت صدها عالم دینی و اعزام آنان به دیگر حوزه ها و مناطق ، در حال حاضر نیز افزون بر ۳۰۰ نفر طلبه در پایه های ۹ گانه ی مرسوم حوزوی را تحت آموزش داشته و بر اساس محاسبه ی عادی نیز ، تمام روستاها و مراکز مذهبی موجود در حوزه ی جغرافیایی کازرون ، بایستی از مبلغان بومی و آموزش دیده بهره مند باشند لکن علی رغم هزینه های مادی و معنوی به عمل آمده برای تربیت این مجموعه ی زنده و پویا ، با کمال تاسف بیش از ۸۰ درصد از مناطق شهری و روستایی و مراکز دینی و مذهبی از نعمت اقامه نمازهای جماعت و اجرای برنامه های مستمرّ اعتقادی و فرهنگی محروم هستند که در همین زمینه پیشنهادهای زیر ارایه می گردند :
الف ) – خانواده های محترم ، به ویژه مومنین و متدینین شهرستان ، توجه داشته باشند که دنیای امروز تشنه ی معارف دینی و اعتقادی و آماده برای پذیرش احکام الهی در داخل و خارج از کشور بوده و طبیعی است که توجیه و تربیتِ حداقل یکی از فرزندان دختر و یا پسر و اعزام آن ها به حوزه های علمیه جهت تحصیل و نهایتا خودسازی و تعلیم اصول دینی به دیگران را در اولویت قرار دهند و از این طریق باقیات صالحاتی را برای خود و دودمانشان بر جای گذارند .
ب ) – همان گونه که تاکید شد، هزینه های مدارس علمیه ، از مرحله ی ساختمان سازی تا تربیت و اعزام طلاب برای تبلیغ و.. ، عمدتا از کمک های مردمی و سهمین مبارکی تامین می شود که خیرین و مومنین از اموال خود برای این امور اختصاص می دهند که در همین ارتباط از کسانی که برایشان امکان پذیر است، با هدف گسترش امور دینی و مذهبی و تامین هزینه های مربوطه ، امکانات مورد نظر را تخصیص و فراهم فرمایند .
ج ) – مسئولین محترم حوزه های علمیه شهرستان بایستی توجه داشته باشند که جوانان و نوجوانان طلبه و امکانات موجود ، به عنوان امانتی الهی و مردمی در اختیارشان قرار گرفته و رسم امانت داری اقتضا می کند که علاوه بر آموزش و تربیت حداکثری طلاب دینی ، همچنین انتظاراتِ مردم مومن و متدین کازرون ، به ویژه بخش ها و روستاهای اطراف را ، با اعزام و استقرار برنامه ریزی شده بر آورده نمایند .
د ) – بخش عمده ای از طلاب بومی کازرونی پس از طی مراحل اولیه دروس حوزوی به قم یا سایر مدارس علمی کشور عزیمت نموده و معمولا از بازگشت به موطنشان خودداری می نمایند که در همین رابطه ضمن توصیه ی اکید به این عزیزان در عمل به آیه قرآن در « وَ مَا کاَنَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَافَّهً فَلَوْ لَا نَفَرَ مِن کلُِّ فِرْقَهٍ مِّنهُْمْ طَائفَهٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فىِ الدِّینِ وَ لِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیهِْمْ لَعَلَّهُمْ یحَْذَرُونَ »، همچنین از مسئولین فرهنگی ، همچون سازمان تبلیغات ، اداره ارشاد و.. و مدیران حوزوی شهرستان نیز درخواست می شود زمینه های لازم برای دعوت ، اعزام و استفاده از این بزرگان را در مناطق مختلف کازرون فراهم نمایند .
اگر چه پرداختن به امور طلاب و حوزه های علمیه در منطقه ی تمدنی کازرون نیازمند مباحث بیش تر و تحقیق افزون تری است در عین حال اما به همین مقدار بسنده نموده و امید است ان شااله طی ماه ها و سال های آینده شاهد حضور گسترده تر ، برنامه ریزی های دقیق تر و خدمت گزاری به مردم مومن ، معتقد و ولایت مدار شهرستان و تربیت سربازان حضرت ولی عصر ( عج ) در آستانه ی ظهور آن منجی عزیز و دردانه ی فاطمی باشیم . ان شااله
امان اله دهقان فرد
دانش آموخته ی حوزه های علمیه کازرون و قم
۱۳۹۷/۵/۱۴
