کازرون نگاه – مقبره امامزاده زید (علیه السلام) در بخش مرکزی شهرستان کازرون، شهر کازرون، خیابان محمدی، در محله گنبد در زاویه جنوب غربی مسجد امامزاده زید واقع است.
بنای ساختمان مسجد و بقعه امامزاده حدود ۲۰ سال است که تجدید بنا شده است. بنای ساختمان این بقعه شامل اتاقی ۷×۶ متر می باشد و ضریح آن آلومینیومی و شیشه ای است. سنگ مرقد مطهر به دلیل این که شکسته شده با گچ جای شکستگی را پر کرده اند. کتیبه ای از سده هشتم دارد.
این مسجد کمتر از صد متر به مسجد و بقعه معروف به سید محمد کاشی و حدود دویست متر با مسجد مدرسه فاصله دارد. روبروی مسجد، کتابخانه عمومی شهر و در کنار مسجد، گاراژ بزرگ باربری واقع شده است.
این بنا با مساحت کلی ۱۲۵۰ مترمربع، دارای شبستان جنوبی، صحن و سردر بزرگ است. در ضلع غربی صحن بقعه مشهور به زید و چند اتاق وجود دارد.
مسجد در گذشته دارای شبستانی قدیمی، درویش خانه برای اسکان مسافران و بی پناهان، صحن، رواقهایی در اطراف صحن و بقعه متبرکه زید بود. شبستان مسجد با پوشش تاق و چشمه بر ستون هایی از سنگ و گچ به ابعاد ۲×۲ متر مسقف شده بود.
مسجد هم اینک دارای دو ورودی است که هر دو به خیابان محمدی باز می شود. بر ورودی اصلی سردری آجری و فاقد تزیینات ساخته شده است. با عبور از سردر وارد صحن می شویم. در ضلع شرقی صحن، وضوخانه و در ضلع غربی صحن چند اتاق وجود دارد. در امتداد اتاق های مسجد، بقعه متبرکه زید واقع شده است. این بقعه اتاقی است به ابعاد ۵/۵×۵/۵ متر با مساحت ۳۰ متر مربع که مقبره در میان آن قرار دارد. فضایی با مساحت ۳۶۰ مترمربع است. صحن مسجد نیز دارای وسعتی بالغ بر ۷۲۰ مترمربع است.
تزیینات بنا شامل آجرکاری کاشی کاری محراب، نمای شبستان و صحن است.
از مسجد زید، کتیبه و سندی مبنی بر سال بنای آن در دست نیست؛ اما با توجه به تاریخ کتیبه مقبره بقعه (سال ۷۶۱ ق)، که در مسجد موجود است، می توان بنای اولیه را از قرن هشتم هجری دانست. در طول دوره های مختلف نیز مرمت هایی در مسجد صورت گرفته از جمله پیش از سال ۱۲۵۰ ق توسط میر حیدر بن علی نقی بن شاه حیدر که مسجد را مرمت یا تجدیدبنا نموده و کتیبه ای در همین مورد در بقعه زید موجود است.
ساختمان جدید مسجد نیز بنا بر کتیبه های موجود، با تلاش حاج محمدتقی جمشیدی آغاز و در سال ۱۳۶۲ توسط ایشان تکمیل شد. این تجدیدبنا شامل شبستان، اتاق، بقعه، وضوخانه، صحن، سردر و دیگر اجزا و همچنین تزیینات مسجد بوده است.
حجت الاسلام والمسلمین آقای سیدحسن پیشوا، تا سال ۱۳۲۵ ش امامت این مسجد را بر عهده داشتند.
