سيل مهاجرت از روستا به شهرها و سکونت تعدادي زيادي از افراد خانوارها در زاغه ها و حاشيه شهرها به خصوص در کشورهاي جهان سوم نشان دهنده ابعاد وسيع نياز به مسکن و همچنين برنامه ريزي براي آن است.
مسکن به عنوان يکي از اساسي ترين نيازهاي اصلي انسان و همچنين يکي از معيارهاي توسعه يافتگي محسوب مي شود . درحال حاضر مساله اي که راجع به مسکن در سطح جهاني از آن صحبت مي شود مساله کمبود واحدهاي مسکوني است و در عين حال آنچه که به کيفيت واحدهاي مسکوني باز مي گردد نيز تقريبا” در بسياري از نقاط دنيا رعايت نمي شود. از طرف ديگر روند رو به رشد شهر نشيني در کشور جهان سوم و بحران مسکن در شهرها باعث گسترش زاغه ها و مناطق حاشيه نشين دراکثر شهرها شده است. بنابراين لزوم توجه به مسکن و برنامه ريزي آن در غالب برنامه ريزي هاي ملي منطقه اي و شهري پيش از پيش احساس مي شود تا بلکه برنامه ريزان بتوانند با استفاده از دانش و تکنيکهاي برنامه ريزي درراستاي حل مشکلات مسکن درشهروندان خود توفيق حاصل نمايند.
يکي از پيامدهاي انقلاب صنعتي رشد فزاينده شهرنشيني است و دسترسي هر فرد به مسکن حداقل ، ازجمله نشانه هاي عدالت اجتماعي و يکي از شاخصه هاي توسعه و رفاه محسوب مي شود. رشد جمعيت در اين شهر از 30641 نفر درسال 1335 به 87326نفر درسال 1385 افزايش يافته است.
توسعه شهر کازرون:
هدف اساسي برنامه ريزي هاي مسکن وسياستهاي مربوط به آن تامين فضاي مناسب براي سکونت مردم جامعه با توجه به محدديتهاي منابع وامکانات است. در برنامه ريزي هاي مسکن سر پناه مناسب يکي از ضروري ترين نياز بشر است و جهت افزايش ظرفيت جمعيت پذيري شهر در اقدام صورت مي گيرد : توسعه اراضي غيرداير داخل محدوده شهر؛بازسازي ونوسازي تدريجي بخشهاي فرسوده شهر.
ضرورت توسعه درون شهري :
الف ) ضرورت هاي مربوط به کاربري زمين
ب ) ضرورت حفظ اراضي اطراف شهرها
ج ) بهره وري از اراضي متروک غيرقابل شهري
د ) تشويق رشد شهري وبرنامه ريزي شده در راستاي جلوگيري از پراکنش شهري وحفاظت از اراضي کشاورزي
هدف اساسی برنامه ريزي مسکن تامين نيازهاي فضائي فعاليتهاي انساني به منظور وضعيت مطلوب تر سکونت با توجه به محدوديتهاي منابع و امکانات است.
اراضي باير موجود در محدوده داخلي شهرکازرون:
شهر کازرون مانند اکثر شهرهاي کشور همانند دفتر مشقي است که در يک صفحه آن چند خطي نوشته شده و سپس به صفحه بعد رفته است، بنابراين در اکثر صفحات آن جاهاي خالي زيادي ديده مي شود. وجود اين اراضي خالي در داخل محدوده شهر، مشکلات فراواني را به جهات گوناگون موجب مي گردد:
الف) به لحاظ بهداشتي
ب) به لحاظ سيماي شهري
ج) به لحاظ امنيت اجتماعی
د) از لحاظ اقتصادي
توان زمينهاي باير داخل شهر کازرون:
زمينهاي باير موجود در داخل شهر کازرون داراي توان بالقوه جهت برآورده کردن نيازهاي مسکوني و خدماتي ساکنان اين شهر مي باشند. اما به دلايل متعددي اين توان بالقوه به فعليت در نيامده است که بايد با توسل به راهکارهايي زمينه استفاده از آنها را فراهم آورد.طبق قوانين اسلام مالکيت زمين در صورتي به رسميت شناخته مي شود که از زمين بهره برداري شود،در غير اين صورت زمين قابل تملک نيست و جزو انفال است و به مالکيت عمومي در مي آيد.
اين نکته مي تواند مبنايي براي تصميم گيري در مورد زمينهاي غير داير داخل شهر باشد.همچنين با توجه به ماده12قانون ماليتهاي مستقيم بايد به اراضي باير واقع در محدوده داخل شهرها ماليات بيشتري تعلق بگيرد که همين امر ميتواند مالکان را مجبور به بهره برداري از اين زمينها کند.از مجموع اراضي موجود در محدوده شهر کازرون 34/205 هكتار زمينهاي باير تعلق دارد.بديهي است که با توجه به ضوابط موجود،فقط اراضي باير و باير محصور را مي توان به ساخت و ساز اختصاص داد.اما بايد توجه داشت که استفاده از توانهاي اراضي مذکور جهت داشتن شهري پايدار ضروري مي باشد.
عدم استفاده از اراضي باير درون شهر باعث توسعه پراکنده مي شود واين توسعه پراکنده شهر ضمن اينکه از شکل گيري تراکم هاي پيشنهادي طرح جامع جلوگيري مي نمايد و از انجام بافت شهري مي کاهد، عملاً زمين و باغات باقي مانده در دورون فضاهاي ساخته شده را از حالت توليد خارج نموده در معرض بورس بازي قرار مي دهد.
بافت فرسوده شهر کازرون:
بافت فرسوده شهر کازرون مساحتي در حدود210 هکتار دارد که با توجه به مساحت 2000 هکتاري کل شهر، اين بافت 54/10 درصد از کل شهر را شامل مي شود. به دليل قرارگيري زمين هاي زراعي، باغات و اراضي خالي درشت دانه در اراضي حاشيه اي شهر، مي توان بافت مرکزي شهر را بخش اصلي سکونتي و فعاليتي شهر دانست.
از کل جمعيت شهر يعني87326نفر، سهمي معادل7/25 درصد آن در محدوده بافت فرسوده شهر سکونت دارند. لذا انتظار مي رود بخش عمده بافت فرسوده دربرگيرنده اراضي سکونت باشد.
بافت هاي فرسوده عمدتاً به دليل دربر گرفتن هسته اوليه و تاريخي شهر، از شدت تراکم فعاليتي و سکونتي بالائي برخوردارند. از طريقي کاربرهاي خدماتي- فراغتي در اين منطقه به دليل قيمت بالاي زمين، کمبود اراضي خالي و قابل استفاده، سطح کمي را به خود اختصاص داده اند.
محدوده بافت فرسوده شهر کازرون با مساحت تقريبي210 هکتار، 5/9 درصد از کل مساحت شهر را تشکيل مي دهد. اين در حالي است که اين محدوده با جمعيتي بالغ بر21758 نفر، حدود 7/25 درصد از جمعيت شهر کازرون را به خود اختصاص داده است.
جمعيت بافت فرسوده در سال1375، معادل18335 نفربوده است که اين ميزان در سال1385 به 21758 نفر افزايش يافته است. بنابراين ملاحظه مي شود که در طول يک دهه اخير3423 نفر در قالب615 خانوار به جمعيت محدود افزوده شده است که نشان دهنده افزايش7/1 درصدي سالانه در ميزان خالص جمعيتي در طي مدت ياد شده بوده است.
در اين ميان تعداد خانوار ساکن در محدوده بافت فرسوده از 4972 خانوار در سال1375 به5587 خانوار در سال85 رسيده است که حاکي از 17/1 درصد رشد سالانه است. بدين ترتيب ملاحظه مي شود بعد خانوار برخلاف روند عمومي شهر با افزايش روبرو بوده است و از 7/3 نفر در هر خانوار به9/3 نفر رسيده است. روند معکوس ياد شده از يک سو مي تواند بيانگر خروج خانوارهاي قديمي و اصيل از محدوده و ورود خانوارهاي جديد با منشا روستائي و يا گروههاي کم درآمد شهري که عمدتاً داراي تعداد افراد بيشتر در واحد خانوار هستند، باشد.
محدوده طرح تفضیلی شهر کازرون با داشتن مقدار قابل توجهي از اراضي باير و همچنين مساکن مخروبه پراکنده در سراسر آن داراي توان بالقوه اي جهت برآورد ساختن نيازهاي حال و آينده مسکن مي باشد
